Τα σχολεία χωρίς αίθουσες… Πως θα είναι τα σχολεία στο μέλλον!

Ένας διαγωνισμός από Ινδικό περιοδικό αρχιτεκτονικής βράβευσε τις καλύτερες ιδέες για σχολεία δίχως αίθουσες και εμείς σου παρουσιάζουμε τα 3 πρώτες θέσεις!

Οι παραδοσιακές σχολικές τάξεις θεωρούνται με πολύ αργά βήματα ακατάλληλες για μάθηση και την θέση τους παίρνουν οι ανοιχτές τάξεις συνεκπαίδευσης. Δυστυχώς ένα μεγάλο κομμάτι των υπευθύνων στα Υπουργεία Παιδείας ανά τον κόσμο, αρνείται να δει ότι τα σχολεία μοιάζουν με φυλακές.

Αντίθετα, ένα περιοδικό αρχιτεκτονικής, το Archasm, τοποθέτησε μια περιοχή του Βερολίνου με την μεγάλη ιστορία στην πρωτοποριακή εκπαίδευση (βλέπε μοντέλο Βερολίνου) ως τόπο στον οποίο θα χτιστεί το σχολείο και διενήργησε έναν διαγωνισμό. Οι προδιαγραφές ζητούσαν ένα σχολείο ανοιχτό, κοινωνικό, το οποίο όμως θα έσκυβε πάνω από τις ατομικές ανάγκες του κάθε μαθητή!

Οι 3 πρώτες ομάδες από Ισπανία, Γαλλία και Ταϊλάνδη κέρδισαν τα μεγάλα βραβεία, ενώ 10 ακόμα ομάδες τιμήθηκαν για την συνεισφορά τους με μερικές εκπληκτικές ιδέες. Ας δούμε λοιπόν τις ιδέες που κέρδισαν στον διαγωνισμό «σχολείο δίχως αίθουσες στο Βερολίνο»!

Η περιγραφή του σχολείου που κέρδισε την πρώτη θέση (Templehof: Μαθαίνοντας μέσω ενός Πάρκου) έλεγε εν συντομία πως ο άνθρωπος έχει χάσει την επαφή του με την Φύση, ξεχνώντας από πού προήλθε και τι είναι οι πόροι. Προχωρούσε σε ένα κάλεσμα να σκεφτούμε τι θα χρειαστούν τα παιδιά του μέλλοντος, ποιοι θα είναι οι αναγκαίοι πόροι και τι είναι βασικό να μάθουν για το μέλλον.

Δεν υπάρχουν τάξεις, υπάρχει η εμπειρία, οι ανοιχτοί και λιγότερο περιορισμένοι χώροι, με υφάσματα, νερό φυσικά υλικά και θολά όρια. Μόνο τα εξωτερικά σύνορα του σχολείου οριοθετούν την μάθηση, καθώς το σχολείο είναι μια τεράστια τάξη.

Με φιλοσοφία εμπνευσμένη από τα σχολεία του Hans Scharoun από το 1960, θεωρούσαν σωστό την αναπαραγωγή την μικρής πόλης μάθησης, με την διαφορά ότι η πόλη μετατράπηκε σε πάρκο! Μέσα από το πάρκο οι εμπνευστές της ιδέας πιστεύουν πως οι έννοιες της ταυτότητας, της αυτοπεποίθησης, της ενσυναίσθησης, της δέσμευσης στην κοινωνική δικαιοσύνη και την ισότητα, το ενδιαφέρον για το περιβάλλον και ο σεβασμός στην διαφορετικότητα, θα γίνουν και πάλι πραγματικότητα για το ανθρώπινο είδος.

Η ομάδα από την Ισπανία θεωρεί ότι κατανόηση του κόσμου γίνεται καλύτερα μέσα στην φύση, γνωρίζοντας καλύτερα τα δέντρα, τα ζώα, τους βιολογικούς κύκλους και πως τα φυσικά υλικά μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα συναισθήματα, την γλώσσα, τις μαθηματικές και καλλιτεχνικές «γλώσσες», με νέους ανθρώπους που μπορεί να κάνουν την αλλαγή, μεγαλώνοντας με νέες αξίες, σε νέους χώρους!

Το πάρκο είναι σχολείο και το σχολείο πάρκο δηλαδή, με τα παιδιά να μαθαίνουν από τον πειραματισμό και την πρακτική αφομοίωση μέσα από το παιχνίδι. Τα παιδιά οργανώνονται σε ομάδες με κριτήριο την ωριμότητα και μαθαίνουν να ζουν σε μια κοινότητα που περιγράφει όλες τις σημαντικές αξίες της ζωής, σε έναν βιώσιμο κόσμο.

Την δεύτερη θέση κατέλαβε το Project από την Γαλλία «Τοπία Μάθησης: Σχολείο δίχως τάξεις. Περιγράφει ένα σχολείο όπου τα παιδιά χωρίζονται ανάλογα με το ενδιαφέρον, τις ανάγκες και τα ταλέντα τους. Έτσι οι αίθουσες μεταμορφώνονται σε μια μεγάλη πλατφόρμα μάθησης και διδαχής, όπου το προαύλιο και η τάξη είναι συγκεχυμένα.

Με την τεχνητή κατασκευή λόφων και κοιλάδων, δημιουργούνται ανοιχτοί και λιγότερο ανοιχτοί χώροι, με τα χαμηλά σημεία να είναι για εξειδικευμένα μαθήματα με ευελιξία στην ποικιλία των μαθημάτων. Η τοπογραφία συντονίζεται με την επίπλωση δημιουργώντας οικείους χώρους, καταφύγια μάθησης, αμφιθέατρα και χώρους για παραστατικές τέχνες (Χορό, θέατρο κτλ).

Η ποικιλία στην τοπογραφία καθίσταται παιδαγωγικός παράγοντας σε αντίθεση με την τάξη, προσφέροντας ευκαιρίες παιχνιδιού και κίνησης. Τα έπιπλα χρησιμοποιούν όλα γεωμετρία και συνεργάζονται σχηματίζοντας νέα έπιπλα για κάθε διαφορετική χρήση.Το πράσινο λειτουργεί επίσης ως δάσκαλος, μαθαίνοντας στα παιδιά την αξία του θερμοκηπίου, του λαχανόκηπου και ως χώρος εκτόνωσης και χαλάρωσης ανάμεσα στα προγράμματα.

Το σχολείο που προτείνουν οφείλει να λειτουργεί ως χώρος κατανόησης του ρόλου του ανθρώπου μέσα στο περιβάλλον. Για παράδειγμα το θερμοκήπιο είναι ένας πρώτης τάξεως παράγοντας κατανόησης της Φύσης και της βιολογίας της. Ύστερα τα παιδιά κατανοούν την σχέση μεταξύ περιβάλλοντος, παραγωγής και κατανάλωσης. Το κυρίως κτίσμα του σχολείου έχει ύψος μόλις 2,5 μέτρα από το έδαφος, ώστε να είναι διακριτικό και εντασσόμενο στο περιβάλλον του.

Το τρίτο βραβείο κέρδισε η ομάδα από την Ταϊλάνδη με το project Single Classroom ή μια τάξη. Σκοπός τους η ανάμειξη της τάξης με το προαύλιο, ώστε να δημιουργηθεί μια καινούρια εμπειρία μάθησης, μαζί με ένα νέο επίπεδο κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Προτείνεται μια περιοχή μάθησης με μια παράλληλη περιοχή παιχνιδιού και στην μέση μεταξύ των δύο, να μπορεί να επιλεχθεί από τους μαθητές μια δραστηριότητα βασισμένη στην ιδιωτικότητα και το επίπεδο δράσης.

Με οπτικό και φυσικό τρόπο καταφέρνουν να κάνουν τους μαθητές να αισθάνονται ότι μελετούν σε έναν μεγάλο δημόσιο χώρο που αλλάζει διαρκώς. Κάθε μέρα είναι ένα διαφορετικό ταξίδι για τους μαθητές.

Αυτή λοιπόν ήταν η φιλοσοφία που μοιράστηκε με την επιτροπή, κάθε μια από τις τρεις νικήτριες ομάδες. Σκοπός ήταν η σύζευξη της αρχιτεκτονικής με παιδαγωγικές ιδέες ώστε να προκύψουν νέοι τρόποι σκέψης και πρακτικής υλοποίησης που θα εφαρμοστούν στο μέλλον!